Học thiết kế website – đừng để phí tiền vào các trung tâm

Mình chưa bao giờ đi học thiết kế website tại bất cứ một trung tâm nào, tất cả kiến thức về website có được là do tự mày mò ra đa số từ các trang nước ngoài. Và cuối cùng mất khoảng 2 năm mình mới chọn được con đường rất nhanh để tạo ra được website, nhưng độ thẩm mỹ và chức năng vẫn đạt ở mức tốt, chấp nhận được (chưa đến mức xuất sắc).

Nói như thế không phải là mình khuyên các bạn không nên học thiết kế website bài bản từ các trung tâm hay các chuyên gia. Mà mình muốn nói đến việc tự tìm tòi, tự bơi một mình để làm website từ con số 0 là rất mất thời gian. Việc tìm hiểu trước khi quyết định học thiết kế website từ những người đi trước là rất cần thiết để không làm mất thời gian, tiền bạc của bạn (giống như mình đã mất 3 năm).

Học thiết kế website nên bắt đầu từ đâu

Trước khi bắt tay vào học thiết kế website hay tự làm web thì những kiến thức nền tản dưới đây bắt buộc bạn phải nắm thật tốt. Không chỉ riêng mảng website mà tất cả các mảng khác, để có thể làm tốt thì điều kiện tiên quyết là phải nắm được kiến thức cơ bản cốt lõi trước khi muốn “màu mè hoa lá”. Để bắt đầu học thiết kế website, bạn có thể làm theo các bước sau:

1. Nắm Vững Kiến Thức Cơ Bản

• HTML (HyperText Markup Language): Là ngôn ngữ chính để tạo ra các trang web.
• CSS (Cascading Style Sheets): Được sử dụng để định dạng và bố trí các phần tử trên trang web.
• JavaScript: Ngôn ngữ lập trình để thêm các chức năng tương tác trên trang web.

2. Học Thiết Kế Giao Diện Người Dùng (UI)

• Wireframing: Vẽ khung sườn cho trang web.
• Mockups: Tạo các thiết kế chi tiết của trang web.
• Prototype: Tạo mẫu trang web hoạt động để thử nghiệm.

3. Hiểu Về Trải Nghiệm Người Dùng (UX)

• Nghiên cứu người dùng: Tìm hiểu nhu cầu và mong muốn của người dùng.
• Kiểm thử người dùng: Thử nghiệm trang web với người dùng thực tế để lấy phản hồi.

4. Sử Dụng Các Công Cụ Thiết Kế

• Adobe XD, Sketch, Figma: Các công cụ thiết kế UI/UX phổ biến.
• Photoshop, Illustrator: Dùng để tạo và chỉnh sửa hình ảnh.

5. Học Sử Dụng Các Nền Tảng Quản Lý Nội Dung (CMS)

• WordPress: Một trong những nền tảng CMS phổ biến nhất.
• Wix, Squarespace: Các nền tảng khác dễ sử dụng cho người mới bắt đầu.

6. Thực Hành và Xây Dựng Dự Án Thực Tế

• Tham gia các khóa học trực tuyến: Coursera, Udemy, Khan Academy, v.v.
• Tham gia các dự án mã nguồn mở: Giúp bạn có kinh nghiệm thực tế và xây dựng hồ sơ năng lực.
• Xây dựng trang web cá nhân: Để trình bày các dự án bạn đã thực hiện.

7. Liên Tục Cập Nhật Kiến Thức Mới

• Tham gia các diễn đàn và cộng đồng trực tuyến: Stack Overflow, Reddit, v.v.
• Theo dõi các blog và kênh YouTube về thiết kế web: Smashing Magazine, A List Apart, v.v.
• Tham gia các hội thảo và sự kiện về thiết kế web: Webinars, Meetups, v.v.

Những yếu tố cấu thành Website

Các yếu tố quan trọng nhất hình thành nên website: Tên miền (domain), hosting (hoặc server), mã nguồn (source code).

Ngôn ngữ lập trình web

Bạn hiểu nôn ra ngôn ngữ lập trình web là các dòng lệnh tạo nên toàn bộ mã nguồn website, có nhiều ngôn ngữ lập trình và mỗi ngôn ngữ có ưu nhược điểm riêng. Một số mã nguồn phổ biến là: JAVA, HTML, PHP, ASPS.NET.

Mã nguồn website

Sau khi sử dụng ngôn ngữ lập trình để viết nên web chúng ta sẽ có bộ mã nguồn web và hiện nay có 2 loại mã nguồn như sau:

• Mã nguồn đóng: được viết riêng cho một website nhất định, bộ mã nguồn không được chia sẻ công khai, chính vì vậy độ bảo mật cao, giấu được các kỹ thuật.
• Mã nguồn mở: được viết thành một website cơ bản, bộ mã nguồn được chia sẻ công khai, ai cũng có thể download về sử dụng. Ưu điểm lớn nhất là người dùng có thể tự phát triển thêm dựa trên mã nguồn có sẵn, và đặc biệt không chỉ có 1 người mà có cả một cộng đồng cùng phát triển mã nguồn này.
• Một số mã nguồn mở phổ biến: WordPress, Joomla, PHPbb, NukeViet, vBulletin,..

Mục đích học thiết kế website để làm gì

Xác định được nhu cầu làm website từ đó bạn có thể chọn đường con đường học thiết kế website một cách hiệu quả nhất. Trước đây cũng vì không xác định được nhu cầu nên mình tốn khá nhiều thời gian. Theo kinh nghiệm của mình có 2 đối tượng như sau khi đang tìm chỗ học thiết kế website, xem thử bạn đang thuộc nhóm nào.

Học thiết kế website để hành nghề

Tạo ra sự nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin:  Nếu bạn đang chọn công việc thiết kế website là nghề chính, là công việc để kiếm tiền thì bạn cần phải học thiết kế website một cách bài bản. Mình sẽ không giới thiệu cụ thể nên học thiết kế website ở đâu, nhưng mình có thể liệt kê những kiến thức cần thiết bạn phải học để có thể master nghề thiết kế website.

• Học ngôn ngữ lập trình từ cơ bản đến nâng cao: có thể nói HTML và CSS là 2 ngôn ngữ lập trình web nền tản cơ bản, quan trọng nhất mà bất cứ ai cũng phải tìm hiểu. Bạn cứ hình dung HTML sẽ tạo ra thân hình của một con người, CSS là quần áo, trang sức làm đẹp cho website. Có rất nhiều nơi bạn có thể tự học thiết kế website bằng 2 ngôn ngữ này nhưng mình xin share 2 website theo mình thấy rất đầy đủ và dễ hiểu: W3schools và Rithmschool Ngôn ngữ tiếp theo bạn cần biết đó là PHP, PHP có thể nói là ngôn ngữ lập trình web động phổ biến nhất hiện nay và có công động phát triển rất mạnh. PHP có khả năng làm việc với cơ sở dữ liệu (SQL) giúp website hoạt động với nhiều chức năng cao cấp hơn. Và PHP được nhúng vào ngôn ngữ HTML để. Nếu HTML là phần khung xe, CSS và thân xe trang trí thì PHP có thể ví như khối động cơ của xe. Bạn có thể học PHP và SQL tại trang W3schools hoặc learn-php.
• Ngoài PHP và HTML còn có ngôn ngữ ASP.NET được phát triển bởi Microsoft, phức tạp hơn chạy trên nền tản hệ điều hành windows, thích hợp với những website của các doanh nghiệp lớp. Tuy nhiên ưu điểm của ASP.NET là khả năng bảo mật cao, dễ tùy biến tương thích với công nghệ nền tản trong tương lai. Để học được ngôn ngữ ASP.NET bạn mất khá nhiều thời gian, có thể gấp 3,4 lần thời gian học PHP. Hiện tại bạn có thể học ASP.NET hoàn toàn miễn phí tại website của Microsoft.
• Học về UX/UI: thuật ngữ UX/UI đã có từ khá lâu nhưng không nhiều người làm website áp dụng tốt điều này. UX (User Experience – trải nghiệm người dùng), UI (User Interface – giao diện người dùng). Nếu bạn là UI tốt tức là giao diện đẹp, đầy đủ chức năng,… Nhưng khi người dùng truy cập vào không tìm đúng thông tin đang cần hay khó khăn trong việc thao tác để tìm được thông tin – tức là UX kém thì khả năng người dùng quay lại rất thấp hoặc thậm chí có ấn tượng xấu về thương hiệu
• Vì vậy cả UX và UI đều phải được làm tốt trên website nếu bạn muốn tăng tỷ lệ chuyển đổi (mua hàng, để lại thông tin khách hàng,…) hoặc tạo thiện cảm cho người dùng (website truy cập nhanh, dễ dùng, dễ tìm thông tin, trình bày rõ ràng,…). UX cũng ảnh hưởng rất nhiều đến thứ hạng của website trên các bộ máy tìm kiếm điển hình như Google, nếu bạn tìm hiểu về SEO sẽ hiều hơn.
• Tham khảo thêm những kiến thức cơ bản nhất về UX/UI tại đây.

Cần làm websie nhanh nhất, chất, dễ quản lý

Bạn không có nhiều thời gian để học bài bản thiết kế website bằng các ngôn ngữ lập trình phức tạp. Bạn mong muốn tạo website một cách nhanh nhất nhưng đẹp, dễ dàng tùy biến tối ưu UX/UI? Và đặc biệt khi có website bạn có thể tự tay kiểm soát mọi thứ, ngay cả khi bàn giao cho người khác làm.

Để làm dược điều này bạn phải học thiết kế website bằng mã nguồn mở, không cần biết lập trình vẫn có thể tạo được website một cách chuyên nghiệp, đẹp long lanh, đôi khi các lập trình viên website cũng khó làm được. Và hiện tại mình cũng đang theo hướng này, cho đến nay nó vẫn mang lại hiệu quả tốt và mình tin trong nhiều năm tới cách này vẫn tiếp tục có hiệu quả.

Tùy vào mục đích làm website mà bạn chọn loại mã nguồn mở phù hợp. Dưới đây là những loại mã nguồn mở miễn phí viết bằng PHP tương ứng với từng mục đích sử dụng:

• Joomla, NukeViet: chuyên làm các trang báo chí, tin tức.
• Vbulletin, PHPbb, bbPress, myBB: chuyên dùng để làm các diễn đàn (forum)
• Magento, Opencard: chuyên dùng để làm website bán hàng.
• WordPress: Đây là mã nguồn mở phổ biến nhất thế giới, đa chức năng có thể tạo trang web tin tức, bán hàng, hay website giới thiệu công ty.

Hiện tại mình đang làm website bằng WordPress, và bạn có thể dễ dàng tìm thấy các lớp học thiết kế website online và offline WordPress – có phí và miễn phí. Nếu chịu khó xem hướng dẫn mình nghĩ chỉ mất 1 ngày là bạn hoàn toàn có thể tự tạo được một website cơ bản bằng mã nguồn WordPress.

Nên học thiết kế website theo cách nào

Tóm lại có 2 con đường học thiết kế website:

Cách 1 là học bài bản ngôn ngữ lập trình HTML, PHP, CSS, hoặc ASP.net, cách này sẽ rất tốn thời gian, đổi lại bạn sẽ có một kiến thức vững chắc nếu muốn phát triển sự nghiệp kiếm tiền bằng nghề thiết kế website.

Cách 2 là học thiết kế website bằng mã nguồn mở, không cần hoặc chỉ cần biết chút ít về HTML và CSS là bạn có thể tạo được những website chuyên nghiệp, không kém gì các website được code thủ công ở cách 1. Mình xin nhấn mạnh là website chuyên nghiệp chứ không phải dừng lại ở những web cơ bản. Cụ thể ở đây mình muốn nói đến mã nguồn WordPress – mã nguồn mở được sử dụng nhiều nhất trên thế giới hiện nay.

Vì vậy nếu được cho lời khuyên dành cho những bạn mới bắt đầu tìm hiểu website, mong muốn tạo web để phục vụ cho cá nhân, kinh doanh, hay làm website cho các công ty vừa và nhỏ, dễ dàng quản lý hạn chế phụ thuộc vào các coder (người lập trình web) thì mình khuyên nên học thiết kế website bằng WordPress. Ít tốn thời gian, cho hiệu quả cao.