Nếu bạn đang nuôi ý định khởi nghiệp thì bài viết này chính là dành cho bạn và cũng cho tôi. Trong bài này tôi sẽ chia sẻ quá trình khởi nghiệp của tôi. Từ một người con đi vùng quê yên bình không có gì nổi trội, gia đình thuần nông. Trải qua quãng đường như bao các bạn khác trong lứa tuổi. Học xong cấp 1, cấp 2, cấp 3, sau đó cắp sách đến khu đô thị, Thành Phố Hà Nội để thực hiện con đường đi học Cao Đẳng, Đại Học, Sau khi học xong Cao Đẳng, Đại Học thì tôi xin vào một công ty để thực hiện thực tập và làm việc. (Không có gì nổi trội phải không nào).
Gần như hầu hết chúng ta đều biết nếu chọn cuộc sống quá an toàn, không dám làm những điều mới mẻ thì sự nghiệp sẽ rất bình thường, thậm chí không thể tránh khỏi đào thải - Các bạn hiểu rõ nhất khi trải qua giai khủng hoảng nhất chính là Covid-19 từ năm 2019 (cá khó khăn tôi không nhắc đến ở đây, các bạn đã đủ hiểu). Tuy nhiên nếu lựa chọn chơi mạo hiểm thì trong đa số trường hợp, các bạn không chỉ “không thể lấy lại những gì đã mất”, mà còn “mất luôn những gì đang có”.
Tôi nghĩ đây cũng là trăn trở của những ai ra đời lập nghiệp cũng giống như tôi. Bởi sống an toàn cũng dở, mà chơi mạo hiểm lại còn dở hơn. Ở độ tuổi ngoài 30, bạn bè của tôi có những người đi làm đủ tiền rồi nhảy ra khởi nghiệp, xong khởi nghiệp hết tiền (và cả âm tiền) thì quay lại đi làm, họ cứ luân phiên như vậy trong những năm này mà vẫn chưa tìm ra được lối thoát.
Vậy đâu là giải pháp? Đối với tôi, cần phải “lấy an toàn làm nền tảng, lấy mạo hiểm để đi lên”. Đây là chiến lược mà tôi đã áp dụng cho bản thân trong suốt hành trình lập nghiệp.
Trong bài viết tôi sẽ đi từng bước 1. từ lý thuyết tới thực hành tôi sẽ diễn đạt đầy đủ. vì thiếu một trong các yếu tố và cả lý thuyết thì bài viết và thông điệp của tôi sẽ không được trọn vẹn (bài viết rất dài)
Thứ Nhất - chúng ta phải đi qua khái niệm khởi nghiệp là gì ?
Khởi nghiệp hay startup khởi nghiệp là quá trình bắt đầu và xây dựng một doanh nghiệp mới. Điều này bao gồm tìm kiếm ý tưởng kinh doanh, nghiên cứu thị trường, lập kế hoạch, tìm nguồn vốn và triển khai các hoạt động kinh doanh. Khởi nghiệp thường liên quan đến việc sáng tạo, đổi mới và tạo ra giá trị mới cho thị trường.
Tại thị trường Việt Nam, khởi nghiệp đã tạo ra một làn sóng mới và trở thành một nền tảng quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế.
Vai trò của khởi nghiệp
Khởi nghiệp đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế hiện đại vì một số lý do:
- Tạo ra Việc làm: Khởi nghiệp thường tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới, giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp và mở rộng thị trường lao động.
- Xúc tiến Đổi mới và Sáng tạo: Doanh nghiệp mới thành lập thường mang lại các ý tưởng sáng tạo, sản phẩm và dịch vụ mới, đóng góp vào sự tiến bộ công nghệ và phát triển kinh tế.
- Đóng góp vào GDP: Khởi nghiệp có thể trở thành một nguồn quan trọng của GDP khi chúng phát triển thành doanh nghiệp lớn.
- Thúc đẩy Tăng trưởng Kinh tế: Khi một khởi nghiệp thành công, họ không chỉ tạo ra lợi ích cho chính họ mà còn đem lại lợi ích cho cộng đồng, qua việc thu thuế và tạo ra các cơ hội việc làm.
- Phân phối Tài nguyên: Khởi nghiệp có khả năng thu hút vốn từ các nhà đầu tư, điều này giúp phân phối lại các nguồn lực kinh tế từ những người giàu sang những dự án có tiềm năng trong xã hội.
Khởi nghiệp không chỉ giúp cá nhân hoặc nhóm người chủ doanh nghiệp có được sự tự do và sự tự quản trong công việc của mình, mà còn phục vụ cho xã hội thông qua việc tạo ra sản phẩm và dịch vụ mới, mang lại giá trị gia tăng cho kinh tế. (lý thuyết thôi nhé.)
Thứ hai - chúng ta cần làm rõ Khởi Nghiệp Và Lập Nghiệp
Khởi Nghiệp - Con đường dẫn đến thành công từ một ý tưởng
Khái niệm "Khởi Nghiệp" thường được sử dụng để chỉ việc bắt đầu một doanh nghiệp hoặc một dự án kinh doanh mới. Khởi Nghiệp được xem là hành trình chuẩn bị, thiết lập và quản lý một doanh nghiệp mới, từ việc nghiên cứu ý tưởng đến việc tìm kiếm nguồn vốn, lựa chọn đối tác và xây dựng hệ thống quản lý.
Khởi nghiệp là một quá trình đòi hỏi sự dũng cảm, sáng tạo và kiên trì. Người khởi nghiệp thường phải đối mặt với những thách thức không chỉ từ thị trường, mà còn rất nhiều lĩnh vực khác như lập trình, quản lý, kỹ năng giao tiếp. Kết cục của khởi nghiệp có thể là thành công hoặc thất bại, nhưng quá trình không ngừng học hỏi, thử thách sẽ giúp cho người khởi nghiệp phát triển bản thân và trải nghiệm.
Lập Nghiệp - Hành trình tìm kiếm thành công trong bất kỳ ngành nghề nào
Trong khi đó, "Lập Nghiệp" được hiểu là quá trình xây dựng và phát triển một sự nghiệp trong một lĩnh vực cụ thể, không chỉ hạn chế trong lĩnh vực kinh doanh. Lập nghiệp không nhất thiết phải là việc bắt đầu một doanh nghiệp, mà có thể là xây dựng sự nghiệp trong một công ty, tổ chức, hoặc tự lập một phòng mạch y tế,...
Lập nghiệp mang ý nghĩa xây dựng, tạo lập, và phát triển một sự nghiệp, dựa trên nỗ lực, hiểu biết chuyên môn và quyết tâm. Quá trình lập nghiệp sẽ đòi hỏi người ta phải có tầm nhìn, kiên nhẫn và sự tùy biến tốt để đối mặt với những thách thức và nắm bắt cơ hội trong sự nghiệp của mình.
Hiểu đúng về "Khởi Nghiệp" và "Lập Nghiệp"
Ích lợi từ việc hiểu đúng Khởi Nghiệp
Hiểu đúng về "Khởi Nghiệp" và quyết định chọn theo đuổi con đường này sẽ giúp bạn có sự chuẩn bị tốt hơn về mặt tài chính, tâm lý và kiến thức kỹ năng. Bạn sẽ tạo cho mình một môi trường làm việc kích thích sự sáng tạo, cũng như có cơ hội tìm kiếm những đối tác đồng hành trên con đường khởi nghiệp.
Việc hiểu rõ về "Khởi Nghiệp" cũng giúp bạn nhận thức được rõ những thách thức của quá trình này, từ đó định hướng phát triển sự nghiệp một cách chính xác hơn. Bạn sẽ không chỉ ước mơ về mục tiêu cuối cùng mà còn tập trung vào từng bước đi quan trọng. (kiếm tiền cho bản thân, chủ động về tài chính, nâng cao vị thế bản thân trong xã hội, tạo công ăn việc làm cho xã hội….)
Phát huy tiềm năng khi hiểu đúng về Lập Nghiệp
Khi hiểu đúng ý nghĩa "Lập Nghiệp", bạn có thể định hướng cách xây dựng và phát triển sự nghiệp không chỉ trong lĩnh vực kinh doanh mà còn đa dạng hơn nữa, dựa trên năng lực và sở thích của bản thân. Đồng thời khi hiểu đúng về lập nghiệp có nghĩa là bạn dễ dàng nhìn nhận khách quan hơn về những thăng trầm, thách thức của sự nghiệp và sẵn sàng đối mặt với chúng từng ngày. Điều này giúp ích rất nhiều trong quá trình phát triển sự nghiệp cá nhân của mỗi người.
So sánh
- Cả "Khởi Nghiệp" và "Lập Nghiệp" đều tập trung vào sự bắt đầu và xây dựng một sự nghiệp mới dựa trên ý chí, định hướng và kỹ năng của cá nhân/tổ chức.
- Dù chúng đều mang ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của một cá nhân hoặc một tổ chức, "Khởi Nghiệp" thường được dùng trong ngữ cảnh kinh doanh và khởi đầu từ con số không. Trong khi đó, "Lập Nghiệp" mang khía cạnh rộng hơn, liên quan đến việc xây dựng và phát triển một sự nghiệp theo nhiều hướng khác nhau, không chỉ bị hạn chế ở một môi trường doanh nghiệp nào đó.
- Về bản chất, "Khởi Nghiệp" có thể xem là một hình thức "Lập Nghiệp", trong đó một cá nhân hoặc một nhóm người khởi đầu một doanh nghiệp mới.
So sánh qua ví dụ về Steve Jobs:
- Steve Jobs bắt đầu Apple trong nhà để của cha mình, chính là biểu hiện của "Khởi nghiệp". Từ một ý tưởng khá crazy về việc "mọi hộ gia đình nên có một chiếc máy tính cá nhân", Steve Jobs đã đòi hỏi sự sáng tạo, mạo hiểm, và tự lập để bắt đầu một doanh nghiệp mới.
- Những quá trình làm việc, quảng bá thương hiệu, sản phẩm và chinh phục người tiêu dùng để từ một doanh nghiệp nhỏ lên đến mức thành công như ngày hôm nay chính là "Lập nghiệp". Không chỉ cần sự doanh nghiệp nhỏ tư duy sáng tạo và phát triển sản phẩm, Jobs còn cần nghiên cứu thị trường, lựa chọn nhân sự, xây dựng chiến lược marketing và quản lý toàn bộ sự phát triển của Apple.
So sánh qua ví dụ về một giáo viên:
- Bạn là một giáo viên. Bạn quyết định khởi nghiệp với ý tưởng xây dựng một hệ thống giáo dục trực tuyến. Bạn nghiên cứu về nền tảng giảng dạy, thu hút vốn đầu tư và xây dựng một đội ngũ giảng viên. Đó là quá trình "Khởi nghiệp" của bạn.
- Tuy nhiên, sau khi hệ thống đã hoạt động, bạn tiếp tục giảng dạy, học hỏi cách sử dụng công nghệ mới, tạo mối quan hệ với học viên và khác nghiệp trong lĩnh vực. Đó chính là "Lập nghiệp" của bạn.
Điều kiện cần và đủ cho khởi nghiệp hay Startup khởi nghiệp.
Để khởi nghiệp thành công, bạn cần đáp ứng những điều kiện cần và đủ sau đây:
Điều kiện cần:
- Ý tưởng kinh doanh: Bạn cần có một ý tưởng kinh doanh độc đáo, mới mẻ và có tiềm năng phát triển trên thị trường.
- Thiết lập mục tiêu rõ ràng: Xác định và đặt ra mục tiêu cụ thể cho dự án khởi nghiệp, giúp định hướng và sắp xếp ưu tiên cho các hoạt động.
- Nghiên cứu thị trường: Hiểu biết nhu cầu của khách hàng, xu hướng thị trường và những đối thủ cạnh tranh để đưa ra quyết định chính xác và đưa ra chiến lược phù hợp.
- Kế hoạch kinh doanh: Lên một kế hoạch kinh doanh chi tiết về chi phí dự án, nguồn vốn đầu tư, chiến lược marketing và các bước phát triển sản phẩm/dịch vụ.
- Thái độ không ngại thất bại: Sẵn sàng đối mặt với những khó khăn, rủi ro và thất bại, để có thêm kinh nghiệm và học hỏi để cải thiện trong tương lai.
Điều kiện đủ:
- Đội ngũ: Tìm kiếm và thu hút những thành viên có kỹ năng, kiến thức và niềm đam mê cùng hướng về một mục tiêu chung.
- Quản lý tài chính: Có khả năng quản lý tài chính hiệu quả, kiểm soát ngân sách và tận dụng nguồn vốn đầu tư một cách hợp lý.
- Kết nối mạng lưới: Xây dựng và mở rộng mạng lưới đối tác, khách hàng, nhà đầu tư và chuyên gia để có sức mạnh hỗ trợ và hợp tác trong quá trình phát triển của dự án.
- Thích nghi và đổi mới: Sẵn sàng thích nghi với những thay đổi trong môi trường kinh doanh và đặc biệt không ngừng đổi mới, cải tiến sản phẩm/dịch vụ.
- Quản lý thời gian: Hiệu quả trong việc sắp xếp công việc, ưu tiên hoàn thành các mục tiêu quan trọng và kiểm soát tiến độ dự án.
Khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện cần và đủ trên, bạn sẽ có một nền tảng vững chắc để khởi nghiệp và phát triển dự án kinh doanh thành công.
Việc làm Founder Startup chứa đựng nhiều rủi ro và cái giá phải trả đáng kể (bạn đừng hỏi tôi Founder là gì nhé )
Rủi ro:
- Rủi ro tài chính: Khởi nghiệp thường yêu cầu một lượng vốn đầu tư ban đầu lớn, mà có thể do founder tự cung cấp hoặc thu hút từ các nhà đầu tư. Nếu dự án không thành công, có thể dẫn đến mất vốn.
- Sự không chắc chắn về thị trường: Các startup thường xuyên phải đối mặt với sự không chắc chắn về thị trường. Thay đổi về xu hướng thị trường hoặc hành vi của người tiêu dùng có thể ảnh hưởng đáng kể đến thành công của startup.
- Rủi ro về cạnh tranh: Các competitor sẽ không ngừng nhắm đến các phần trường hơn của thị trường, cũng như cố gắng sao chép hoặc cải tiến các sản phẩm, dịch vụ và công nghệ.
- Rủi ro về nhân lực: Rủi ro về việc giữ chân, tuyển dụng và đào tạo nhân viên có năng lực, kỹ năng và trình độ chuyên môn phù hợp.
Cái giá phải đánh đổi:
- Thời gian: Thành công trong khởi nghiệp đòi hỏi thời gian đáng kể, thường xuất hiện sự mất cân đối giữa công việc và cuộc sống cá nhân.
- Sức khỏe và căng thẳng: Áp lực về mặt tài chính, áp lực từ việc quản lý dự án và đội ngũ là yếu tố gây ra mất ngủ, stress và các vấn đề sức khỏe khác.
- Rủi ro cá nhân: Một số founder cần sử dụng tài sản cá nhân như sự bảo lãnh cho các khoản vay hoặc vốn mạo hiểm. Nếu startup không thành công, điều này có thể dẫn đến các vấn đề tài chính cá nhân.
- Mất control hướng đi của công ty: Khi thu hút nguồn vốn từ các nhà đầu tư, founder có thể cần phải chia sẻ quyền lực quản lý và vì vậy mất đi sự kiểm soát hoàn toàn đối với hướng đi của startup.
Việc hiểu rõ rủi ro và cái giá phải trả trong quản lý startup sẽ giúp các founder thực hiện quyết định có căn cứ, chuẩn bị tốt hơn cho công việc của mình và tìm ra biện pháp để giảm thiểu những mối rủi ro đó.
Lời khuyên
Dưới đây là một số lời khuyên dành cho các founder khi nên bắt tay vào công việc khởi nghiệp.
1. Tìm hiểu sâu sắc về thị trường
Trước khi bắt đầu, bạn cần nắm bắt ý tưởng kinh doanh và phân tích thị trường. Tìm hiểu xu hướng và nhu cầu của người tiêu dùng để đảm bảo sản phẩm/dịch vụ của bạn phù hợp và đưa ra các chiến lược hợp lý nhất.
2. Phát triển kỹ năng lãnh đạo
Là một founder, liệu bạn có đủ kỹ năng và phẩm chất lãnh đạo để quản lý đội ngũ và chỉ đạo công ty hướng tới mục tiêu chung? Hãy đầu tư vào việc phát triển các kỹ năng lãnh đạo, học hỏi từ các chuyên gia, và áp dụng những kiến thức đó vào công việc.
3. Đánh giá tài chính cá nhân và nhu cầu vốn
Trước khi bắt tay vào khởi nghiệp, cân nhắc tài chính cá nhân và đánh giá nhu cầu vốn. bạn có sẵn sàng đương đầu với rủi ro tài chính mà quá trình này đem lại? Tiến hành các phân tích chi tiết và hãy chuẩn bị phương án dự phòng trước khi bắt đầu.
4. Xác định đội ngũ phù hợp
Bạn sẽ không thành công trong việc khởi nghiệp nếu không có đội ngũ đồng đội tài năng và đáng tin cậy. Xác định những nguồn lực cần thiết và tìm kiếm đối tác, nhân viên phù hợp giúp dự án của bạn phát triển mạnh mẽ.
5. Luôn sẵn sàng thích nghi và chấp nhận thay đổi
Trong quá trình khởi nghiệp, bạn sẽ gặp phải nhiều thách thức và điều chỉnh về thị trường, sản phẩm/dịch vụ và cạnh tranh. Đề cao tính linh hoạt và sự sáng tạo để thích nghi và chấp nhận những thay đổi cần thiết.
6. Đừng quên cuộc sống cá nhân
Dù khởi nghiệp đòi hỏi nhiều thời gian và công sức, đừng quên tầm quan trọng của cuộc sống cá nhân và gia đình. Cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân giúp bạn có sức khỏe tốt và tâm lý ổn định để tiếp tục theo đuổi ước mơ khởi nghiệp.
Thứ Ba - Chơi mạo hiểm hay tiếp tục sống an toàn – Play risk or stay safe?
Tôi nghĩ đây cũng là trăn trở của những ai ra đời lập nghiệp. Bởi sống an toàn cũng dở, mà chơi mạo hiểm lại còn dở hơn.
Vậy đâu là giải pháp? Đối với tôi, cần phải “lấy an toàn làm nền tảng, lấy mạo hiểm để đi lên”. Đây là chiến lược mà tôi đã áp dụng cho bản thân trong suốt hành trình lập nghiệp.
Chiến lược này gồm 3 trụ cột quan trọng.
Trụ cột thứ nhất là “đừng chờ đợi, hãy chuẩn bị”. Để làm bất cứ điều gì mới mẻ, cần phải có kỹ năng phù hợp. Bạn đang làm nhân viên mà muốn lên làm sếp, cần có kỹ năng quản lý. Bạn đang làm job và muốn làm chủ, cần có thêm kỹ năng lãnh đạo. Những kỹ năng này dĩ nhiên không ai sinh ra đã có, mà nó cần học tập và rèn luyện. Vấn đề là hầu hết chúng ta đều chờ để được đề bạt lên một vị trí mới, rồi mới bắt đầu luyện kỹ năng cần thiết cho vị trí này. Như vậy là quá trễ! Vậy nên mới có câu “thời điểm tốt nhất để trồng 1 cái cây là 10 năm trước”.
Tôi quan niệm rằng, cuộc sống luôn có rất nhiều cơ hội tốt, chỉ là những ai có sự chuẩn bị từ trước thì mới có thể nhìn thấy và đón nhận cơ hội ở hiện tại mà thôi. Bài học ở đây, chính là cần định vị bản thân mình trong 5 đến 10 năm tới, mình mong muốn bản thân là ai, sẽ đảm nhận vị trí và vai trò gì. Sau đó, hãy lên kế hoạch để củng cố bộ kỹ năng cần thiết cho vai trò đó ở hiện tại.
Trụ cột thứ hai là “chân trong chân ngoài”. Đừng vội vàng nhảy cả 2 chân đến một ô đất mới, nếu bạn không biết ô đất đó cứng hay mềm. “Chân trong chân ngoài” đầu tiên là giúp tôi có thể đứng 1 chân trên nền đất cứng và dùng chân còn lại bước ra nền đất mới. Tôi không khuyến khích bạn bỏ việc hiện tại để nhảy ra làm riêng ngay từ đầu. Đa phần các bạn đưa ra quyết định kiểu này đều là do dựa trên cảm xúc hoặc ý thích, đó không phải là một quyết định dựa trên lý trí và có sự tính toán kỹ càng. Hãy duy trì guồng làm việc chân trong chân ngoài này cho đến khi bạn tạo được một nền tảng đủ cứng, sau đó bạn có thể bước ra hẳn. Hoặc bạn cũng có thể đứng trên cả 2 nền đất cứng giống như tôi. ahihi.
Sau nữa, việc này giúp tôi quản lý thời gian, sắp xếp thứ tự ưu tiên tốt hơn. “Giờ nào việc đó” là một nguyên tắc bất di bất dịch của tôi để vận hành công việc và cuộc sống. Từ thứ 2 đến thứ 6, thời gian ban ngày tôi dành cho chân trong, thì thời gian buổi tối tôi dành cho chân ngoài. Tôi không để việc nọ xọ việc kia và cuối cùng chẳng việc nào xong cả. Chân trong chân ngoài đồng nghĩa có nhiều việc để làm. Như vậy bạn sẽ thấy mình sẽ làm việc hiệu quả hơn. Bởi lúc này, bạn sẽ biết sắp xếp việc nào quan trọng và cần thiết để làm, cũng như phân chia thời gian để thực hiện nó.
Cuối cùng là chân này lại hỗ trợ chân kia. Thông thường, ta sẽ làm việc trong một tập đoàn lớn và khởi nghiệp với quy mô nhỏ. Thường thì khi làm việc ở môi trường tập đoàn, công việc được chuyên môn hóa và bạn sẽ không có cơ hội thử sức ở những mảng miếng khác. Nhưng bạn có thể làm việc này khi mình vận hành doanh nghiệp nhỏ. Điều này giúp bạn tích lũy thêm được rất nhiều kỹ năng cần thiết cho nấc thang kế tiếp ở tập đoàn. Ở chiều ngược lại, bạn bắt đầu khởi nghiệp ở quy mô nhỏ nhưng muốn mình kết thúc lớn, để làm được điều này, bạn cần hiểu cách một hệ thống kinh doanh vận hành như thế nào. Và chính ở môi trường tập đoàn, nơi mà những người đi trước đã xây dựng được đội ngũ nhân sự lên đến quy mô hàng ngàn người ở nhiều văn phòng khác nhau, bạn sẽ học được cách người ta vận hành hệ thống như thế nào.
Trụ cột cuối cùng là “tái đầu tư”. (Tôi khuyên không nên thực hiện trong giai đoạn này dù đúng hay sai) Tôi dùng từ “tái đầu tư” chứ không phải “đầu tư” là có ý nghĩa của nó. “Tái đầu tư” có nghĩa là nếu bạn chưa có đồng nào trong túi, bạn không cần phải mượn tiền để đầu tư. Nhưng ngay khi bạn đi làm và kiếm được 10 đồng, bạn cần sử dụng 1 đến 2 đồng để đầu tư. “Tái đầu tư” là một sự đầu tư mang tính liên tục và lâu dài, trong khi đầu tư chỉ là hành động ở một thời điểm. Với tôi, ai trong chúng ta cũng có khả năng “tái đầu tư”, trong khi đó “đầu tư” chỉ dành cho một số ít người có sẵn nền tảng tài chính.
Thứ tư - Khởi nghiệp cần nhất điều gì?
Khởi nghiệp cần gì nhất? Chính là tinh thần khởi nghiệp
Với bất cứ ai có hoài bão và chí hướng, khởi sự một doanh nghiệp của riêng mình luôn là điều thiết yếu. Tuy nhiên, theo một thống kê cho thấy, chỉ có 2% doanh nghiệp là có thể tồn tại sau 10 năm khởi nghiệp. Xác suất này quá thấp, thậm chí là thấp hơn xác suất thành công của những trò đỏ đen. Vậy thì tại sao hàng ngày lại có nhiều người vẫn cố gắng tìm đường khởi nghiệp, và có phương pháp nào để giúp người khởi nghiệp gia tăng được xác
Tinh thần khởi nghiệp là gì? Dựa trên trải nghiệm cá nhân, tôi nhận thấy một người doanh nhân cần phải làm tốt 3 yếu tố này: là một đối tác tin cậy, là một lãnh đạo sáng suốt và là người cố vấn tận tụy. Vì vậy, để lèo lái “con thuyền khởi nghiệp” (entrepreneur & ship ghép lại), một người cần phát huy tốt tinh thần cộng tác (partnership), tinh thần lãnh đạo (entrepreneurship) & tinh thần cố vấn (mentorship).
1.Tinh thần cộng tác: đây là tinh thần xuyên suốt trong giai đoạn đầu khởi nghiệp, bởi người doanh nhân khởi nghiệp cần rất nhiều nguồn lực từ mọi người xung quanh (người đồng khởi nghiệp, nhà đầu tư, chuyên gia, khách hàng) để có thể vận hành doanh nghiệp. Cái bẫy lớn khi khởi nghiệp chính là người doanh nhân để cái tôi của mình vượt lên trên mọi người, thậm chí trên cả lợi ích của tổ chức. Tinh thần cộng tác không gì khác ngoài việc dẹp bỏ cái tôi cá nhân để có thể cống hiến một cách không vụ lợi cho sự phát triển của tổ chức.
2. Tinh thần lãnh đạo: đây là tinh thần cần phải có khi người doanh nhân bắt đầu xây dựng đội ngũ nhân sự và chuyên môn hóa doanh nghiệp. Thông thường, phần lớn thời gian doanh nhân làm việc ở chế độ quản lý (management mode) để giúp doanh nghiệp tồn tại và hoạt động đúng quy trình. Tuy nhiên để nâng tầm doanh nghiệp, người doanh nhân cần dành nhiều thời gian hơn ở chế độ phát triển (developing mode), đây chính là lúc doanh nhân cần phát huy tinh thần lãnh đạo. Người doanh nhân có tinh thần lãnh đạo tốt là người xây dựng được tầm nhìn và kế hoạch dài hạn cho sự phát triển của doanh nghiệp, họ đồng thời giữ vững được lập trường trước những thử thách và có khả năng truyền tải tầm nhìn của mình cho tổ chức.
3. Tinh thần cố vấn: để mở rộng quy mô doanh nghiệp, cần thiết phải xây dựng những thế hệ lãnh đạo kế cận. Quá trình xây dựng đội ngũ kế cận đó rất cần việc phát huy tối đa tinh thần cố vấn. Đứng trên vai trò người cố vấn, họ không đơn thuần chỉ dành chất xám (định hướng), mà còn là thời gian, tiền bạc và những nguồn lực họ có trong tay để giúp đỡ, cùng làm việc, từ đó nâng tầm lãnh đạo tiềm năng trong tổ chức. Ở chiều ngược lại, bản thân người doanh nhân khởi nghiệp cũng cần phải tìm cho mình một người cố vấn phù hợp, đồng thời hết mình làm việc, cam kết tuyệt đối để trở thành người học trò giỏi nhất trong đội ngũ của người cố vấn. “Không thầy đố mày làm nên” là như vậy.
Thứ năm - Một trong những yếu tố ảnh hưởng dẫn đến khởi nghiệp thất bại. (không được bỏ qua nha)
1. Nguồn vốn đầu tư
Khi bắt đầu tạo lập một doanh nghiệp của riêng mình, nhiều người nghĩ chỉ cần có niềm đam mê, có ý chí thì mọi chuyện sẽ hoàn toàn suôn sẻ. Nhưng, sự thật rằng, tiền mới chính là yếu tố đầu tiên và tiên quyết mà ai muốn khởi nghiệp cũng đều phải nghĩ đến. Không có tiền thì dù ý tưởng có lớn lao đến mấy, có hay đến mấy thì cũng không thành hiện thực được. Khi khởi nghiệp, bạn phải suy nghĩ đến việc những chi phí bỏ ra như: tiền đầu tư vào sản phẩm/dịch vụ, mặt bằng, nhân sự,…Nếu không có số vốn nhất định thì công ty của bạn sẽ khó mà làm ăn và duy trì lâu dài trong bối cảnh khó khăn như hiện nay. Hơn nữa, bạn cần phải đảm bảo đồng tiền đầu tư của mình luôn sinh lời khi đầu tư vào kinh doanh.Bạn càng kiếm được nhiều tiền thì tiềm năng của công ty trong tương lai càng cao, động lực để bước tiếp trên con đường này càng lớn.
2. Nguồn nhân sự
1 là con số quá nhỏ để làm nên điều vĩ đại. Trong chúng ta ai cũng đã quá quen thuộc với cái tên “Phạm Nhật Vượng” – ông là một trong những người giàu nhất Việt Nam đi lên từ bàn tay trắng, nhưng sự thật là, để thành công như hiện tại phần lớn đều là những nhân viên tài năng đứng sau ông. Không phủ nhận về sự tài năng và lòng kiên định không chùn bước trước mọi khó khăn nhưng liệu thành công có đến khi chỉ có sự cố gắng từ một cá nhân duy nhất? Trong khởi nghiệp cũng vậy, dù bạn có giỏi đến đâu thì một mình bạn vẫn không thể đưa doanh nghiệp bạn thành công được. Việc tìm cho mình một đội ngũ nhân sự chất lượng sẽ giúp bạn có thêm nhiều ý kiến để giải quyết vấn đề, chia sẻ công việc với nhau. Điều đặc biệt hơn hết chính là xây dựng lòng tin và sự gắn kết giữa mọi người trong dự án để họ toàn tâm toàn ý cố gắng hết mình vì mục tiêu. Lưu ý rằng bạn cũng nên tính toán chi phí thuê và làm sao để nhân viên có thể làm việc một cách độc lập và thoải mái trong một tập thể.
3. Xây dựng cấu trúc của công ty
Khi đã có trong tay những nguồn nhân lực “vàng” trong công ty, thì điều mà bất cứ doanh nhân nào cũng bỏ sót chính là tận dụng những kỹ năng của nhân viên để tối ưu hoá hiệu suất cho công ty. Để làm được việc đó thì bạn phải có cấu trúc bộ phận rõ ràng, đặt ra những mục tiêu ngắn hạn & dài hạn cho từng phòng ban và đưa ra những KPIs đánh giá phù hợp. Hơn hết, bạn hãy dành thời gian tổ chức các cuộc họp theo từng quý hoặc từng tháng, đưa ra những nhận xét và đánh giá để nhân viên thấy được bức tranh tổng thể của doanh nghiệp. Từ đó đưa ra những phương hướng đào tạo và chiến lược phù hợp với doanh nghiệp. Mặt khác, bạn cũng nên chú ý đến việc tạo lập văn hoá doanh nghiệp một cách rõ ràng và phù hợp, nếu không sẽ gây ra nhiều vấn đề như xung đột nội bộ, thất vọng của nhân viên,…
4. Kiến thức và kinh nghiệm
Không cần bàn cãi, dù bạn tham gia vào bất cứ một công việc nào thì kiến thức và kinh nghiệm là yếu tố tiên quyết để bắt đầu công việc đó. Ngày nay, thiếu kiến thức và kinh nghiệm là một trong những vấn đề “nan giải” mà hầu hết dự án khởi nghiệp đều gặp phải, đặc biệt đối với những chủ dự án là người trẻ tuổi, thậm chí với những chuyên gia dày dặn kinh nghiệm thì kiến thức cũng chưa bao giờ là đủ. Kiến thức thì luôn cập nhật mới mỗi ngày, nếu không chịu học hỏi và thích ứng thì không khác nào bạn đưa doanh nghiệp của mình vào chỗ chết. Đây cũng là lý do khiến các dự án khởi nghiệp dù mọc lên “như nấm sau mưa” nhưng lại không đem lại nhiều hiệu quả. Vì vậy, trang bị cho mình những kiến thức là một điều quan trọng hàng đầu trong suốt quá trình khởi nghiệp. Đối với người trẻ, cố gắng dành thời gian từ 3-5 năm đi làm tại các công ty có lĩnh vực mà bạn đang muốn khởi nghiệp để trau dồi thêm kiến thức, kinh nghiệm, hiểu những quy trình và khó khăn, hướng giải quyết trong công ty. Điều này giúp bạn tránh những sai lầm và học hỏi thêm nhiều bài học khi dẫn dắt doanh nghiệp của bạn sau này.
5. Quyết định
Người ta thường nói: “Ở đời khó nhất là chọn lựa”. Thấy rõ nhất chính là những startup, doanh nghiệp khi hằng ngày và thậm chí là hàng giờ họ phải đưa ra nhiều quyết định lớn nhỏ khác nhau đi đến sự sống còn của doanh nghiệp. Không có một sự lựa chọn nào là hoàn hảo, mỗi sự lựa chọn đều có cái giá của nó. Chỉ cần doanh nghiệp không phân tích rõ ràng mà đưa ra những quyết định nóng vội thì sẽ dẫn đến hàng loạt rủi ro và có nguy cơ phá sản. Do đó, những nhà khởi nghiệp, doanh nhân phải là người có kỹ năng lắng nghe, phân tích và đánh giá một cách chính xác thì mới đưa doanh nghiệp phát triển bền vững được.
6. Thời gian
Khi tiến hành mở công ty, thời gian chuẩn bị càng dài mà không thu về lợi nhuận sẽ làm cho con số lỗ vốn càng lớn. Nếu bạn chỉ lo bù đắp cho hao hụt, tổn thất trong một thời gian quá dài thì công ty khó có thể “chống cự” nổi. Cũng vì lý do này mà nhiều công ty startup đặt mục tiêu là thu được lợi nhuận ít nhất từ 2 – 3 tháng đầu hoạt động. Do đó, bạn không chỉ có một mục tiêu rõ ràng mà còn phải biết cách sắp xếp thời gian một cách khoa học.
Thứ Sáu - Ý tưởng tồi dẫn đến thất bại là điều chắc chắn.
Bắt đầu một công việc kinh doanh mới luôn tràn đầy hào hứng và tiềm năng. Tuy nhiên, trước khi bạn lao vào hành trình khởi nghiệp này, điều quan trọng là đánh giá nền tảng của tất cả - ý tưởng. Không phải tất cả các ý tưởng khởi nghiệp đều có khả năng sinh lời hoặc có giá trị tương đương. Để thành công, bạn cần phải tự đánh giá mình có đang theo đuổi một cơ hội vàng hay rơi vào một ý tưởng tồi tệ. Vậy làm thế nào để biết ý tưởng khởi nghiệp của bạn là một thảm họa?
1. Thiếu Nhu Cầu Thị Trường
Một trong những lý do chính khiến các công ty khởi nghiệp thất bại là thiếu nhu cầu thị trường đối với sản phẩm hoặc dịch vụ của họ. Dù ý tưởng của bạn có đột phá, mới mẻ đến đâu, nếu nó không đáp ứng được nhu cầu gấp rút của thị trường hoặc không lấp đầy khoảng trống, nó rất có thể sẽ thất bại. Hãy lấy ví dụ về Juicero, một công ty máy ép trái cây cao cấp đã phá sản vì đơn giản không có đủ thị trường cho máy ép trái cây đắt tiền 400 đô la với các gói nước ép độc quyền.
2. Không Có Giá Trị Độc Đáo
Khi ý tưởng khởi nghiệp của bạn không có giá trị độc đáo, nó có nguy cơ bị chìm. Nếu sản phẩm hoặc dịch vụ bạn cung cấp không khác biệt so với sản phẩm hoặc dịch vụ của đối thủ cạnh tranh, hoặc không mang lại đổi mới hoặc cải tiến so với những giải pháp hiện có, đó là một ý tưởng tồi. Ứng dụng mạng xã hội Peach có thể được xem là một ví dụ. Mặc dù có khởi đầu nhanh chóng, nó sớm biến mất vì không cung cấp bất cứ điều gì đáng kể khác biệt so với các nền tảng mạng xã hội hiện có.
3. Đối Tượng Khách Hàng Không Phản Hồi
Nếu đối tượng mục tiêu của bạn cho thấy đáng kể sự thờ ơ đối với ý tưởng của bạn, điều này có thể ngụ ý một ý tưởng yếu kém. Thực hiện các chương trình thử nghiệm, sản phẩm tối thiểu khả dụng (MVP) và phỏng vấn khách hàng có thể giúp đánh giá phản hồi. Ví dụ, nền tảng xã hội Google+ đã không tạo được sự tương tác của người dùng đáng kể so với các đối thủ như Facebook, điều này chỉ ra rằng nền tảng không đáp ứng được kỳ vọng hoặc nhu cầu của người dùng.
4. Quá Phức Tạp Để Sử Dụng
Nếu sản phẩm/dịch vụ của bạn quá phức tạp để người dùng hiểu và sử dụng, đó rất có thể là một ý tưởng khởi nghiệp tồi. Đơn giản là yếu tố then chốt trong thiết kế sản phẩm - sản phẩm của bạn phải giải quyết vấn đề của người tiêu dùng, chứ không gây ra thêm rắc rối cho họ. Với Microsoft Zune, giao diện người dùng phức tạp và thiếu tính dễ dàng sử dụng đã khiến nó thất bại trước chiếc iPod đơn giản và thân thiện hơn với người dùng.
5. Kế Hoạch Tài Chính Không Đầy Đủ
Ngay cả khi ý tưởng khởi nghiệp của bạn rất hứa hẹn, thiếu ổn định tài chính và quản lý tài chính kém có thể kéo ý tưởng kinh doanh của bạn vào danh mục "tồi". Nhiều công ty khởi nghiệp đã tiêu hết nguồn tài trợ của họ mà không có một mô hình kinh doanh hợp lý hay cách kiếm tiền từ sản phẩm/dịch vụ của họ. Ví dụ, Color, một ứng dụng cho phép người dùng chia sẻ ảnh với mọi người cùng địa điểm, đã thất bại trong việc thu hút đầu tư vốn đến 41 triệu đô la vì thiếu chiến lược kiếm tiền.
Thứ Bảy - Đừng xem thường luật pháp - rủi ro pháp lý trong kinh doanh
Tinh thần kinh doanh của các startup trẻ là những bước đi táo bạo trong cuộc hành trình phát triển trên thị trường thương mại, nhưng giống như bất kỳ cuộc hành trình nào, sẽ luôn có những thử thách chông gai. Tất nhiên, cho dù bạn lập kế hoạch đến đâu, sẽ luôn có những vấn đề không lường trước phát sinh, bao gồm các vấn đề pháp lý mà các doanh nhân phải đối mặt từ nhãn hiệu đến sở hữu trí tuệ và hơn thế nữa. Sau đây, một số các vấn đề về rủi ro pháp lý trong kinh doanh và cách bạn có thể làm để giảm thiểu những rủi ro đó.
1. Hợp đồng của những người đồng sáng lập
Hầu hết các dự án khởi nghiệp là kết quả của tổng hợp nỗ lực của nhiều cá nhân. Những người sáng lập có công trong việc thành lập công ty sẽ là những người có sức ảnh hưởng lớn nhất đối với sự tồn tại của công ty. Việc khởi nghiệp thất bại có thể xảy ra trong trường hợp vai trò và trách nhiệm của tất cả những người đồng sáng lập chưa được phân định rõ ràng. Thỏa thuận của người sáng lập nên nêu rõ quyền sở hữu của từng thành viên cùng với nghĩa vụ của họ đối với công ty cần phải được định hình ngay từ đầu. Nó cũng phải bao gồm những cách thức mà vốn chủ sở hữu của một người sẽ bị giải thể khi người đó muốn rời khỏi doanh nghiệp.
Cho dù bạn đang thiết lập công ty khởi nghiệp của mình với anh chị em hay người bạn đời của mình, bạn nên có sẵn thỏa thuận/ hợp đồng dành cho người sáng lập hay cổ đông. Thỏa thuận dành cho người sáng lập cần quy định vai trò, trách nhiệm, nghĩa vụ, tiền lương, cổ phần của người sáng lập trong công ty (vốn chủ sở hữu) và cơ chế giải quyết tranh chấp. Những thỏa thuận này sẽ giúp giữ ổn định các mối quan hệ cá nhân cũng như đồng sáng lập công ty của bạn.
2. Giấy phép kinh doanh hợp pháp
Mọi hành vi kinh doanh đều thuộc phạm vi điều chỉnh của các quy định pháp luật. Các doanh nghiệp phải biết các giấy phép mà họ cần phải có để hoạt động mà không gặp rắc rối. Việc không tuân thủ các quy định có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng về mặt pháp lý cho một tổ chức. Nó có thể dẫn đến các hình phạt nghiêm trọng gây tổn thất đến tài chính doanh nghiệp. Chủ sở hữu công ty nên mời các chuyên gia pháp lý/luật sư hiểu biết về tất cả các quyền hợp pháp mà họ cần có để điều hành tổ chức của họ. Không phải ai khởi nghiệp cũng có được những kiến thức chắc chắn về pháp lý, do đó đừng ngần ngại bỏ ra chi phí để thuê các nhà tư vấn pháp lý cho doanh nghiệp của mình.
3. Quyền sở hữu trí tuệ
Quyền sở hữu trí tuệ là những quyền có thể được sử dụng cho những thứ mới được phát minh do bạn và những quyền này sẽ bảo vệ sự phát minh của bạn. Những phát minh của bạn có thể là một sản phẩm, một tên thương hiệu, một biểu tượng, một công thức bất cứ thứ gì được bạn sáng tạo và khám phá bằng trí tuệ của bản thân. Vì vậy, “Bản quyền” sẽ được sử dụng để người sáng lập có quyền sở hữu bất kỳ nội dung nào nhằm bảo vệ tác phẩm của bạn và ngăn chặn việc sao chép hoặc ăn cắp nội dung đó. Đây cũng là một rủi ro pháp lý của một doanh nghiệp mới, bạn có thể mất đi tác phẩm của mình nếu không thực hiện đăng ký quyền sở hữu trí tuệ ngay khi sáng chế vừa được phát minh, hay đơn giản là những mẫu thiết kế logo của công ty. Bên cạnh đó, bạn cần cẩn thận với quyền sở hữu trí tuệ trong việc sử dụng các thiết kế, ấn phẩm, tên công ty, mẫu sản phẩm… bạn có thể vô tình vi phạm luật sở hữu trí tuệ nhưng lại không biết khi sử dụng các hình ảnh, sản phẩm thiết kế miễn phí trên internet.
Để ngăn chặn điều này, hãy đảm bảo bạn được cấp bằng sáng chế và bảo mật sản phẩm của mình để không ai có thể sao chép nó. Ngoài ra hãy cẩn thận nghiên cứu kỹ lưỡng những nguồn tài nguyên trên internet và kiểm tra bản quyền của các nguồn tài nguyên này, bạn có thể chi trả để sở hữu chúng nhưng tuyệt đối đừng tạo ra bạn sao gần giống với những tài nguyên đó.
4. Các thỏa thuận hoặc hợp đồng với người lao động
Việc không duy trì đầy đủ hợp đồng lao động có thể gây ra những rắc rối cho một công ty khởi nghiệp. Các công ty phải thuê các chuyên gia soạn thảo các thỏa thuận và hợp đồng để chính thức hóa việc sử dụng lao động lâu dài và tạm thời. Các tài liệu này phải có các điều khoản và điều kiện làm việc và xác định rõ ràng nghĩa vụ của cá nhân và khoản tiền bồi thường được trả cho họ. Hơn nữa, họ phải cung cấp cho tất cả nhân viên sổ tay nhân viên trong đó nêu rõ chính sách về nghỉ phép, phúc lợi của nhân viên, chăm sóc sức khỏe, v.v. Cân nhắc những lợi ích mà bạn có thể mang lại cho nhân viên của mình và có các chính sách hợp lý tại nơi làm việc để tránh bất kỳ xung đột nào xảy ra.
5. Các vấn đề về thuế quan
Các công ty khởi nghiệp cần chú ý đến nhiều vấn đề về thuế đối với doanh nghiệp. Nếu không có kế hoạch phù hợp, những người sáng lập có thể phải chịu trách nhiệm về các khoản thuế, tiền phạt và hình phạt ngoài dự kiến. Dưới đây là một số vấn đề chính về thuế cần xem xét:
- Mã số thuế: Căn cứ quy định tại Điều 30, Luật doanh nghiệp năm 2014 và Điều 8, Nghị định 78/2015/NĐ-CP quy định về mã số doanh nghiệp được hiểu như sau: “Mã số doanh nghiệp là dãy số được tạo bởi Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, được cấp cho doanh nghiệp khi thành lập và được ghi trên Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp có một mã số duy nhất và không được sử dụng lại để cấp cho doanh nghiệp khác”. Có thể thấy mã số thuế rất quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp, bên cạnh việc xác minh doanh nghiệp, mã số còn được dùng để thực hiện các nghĩa vụ về thuế, thủ tục hành chính và quyền, nghĩa vụ khác.
- Thuế bán hàng: Doanh nghiệp có thể phải chịu các loại thuế từ việc bán hoặc cho thuê hàng hóa và dịch vụ, thường được gọi là “thuế bán hàng” và trong một số trường hợp là “thuế sử dụng”. Thuế bán hàng được tính bằng cách nhân giá mua với thuế suất hiện hành. Các doanh nghiệp cần thanh toán đủ các thuê đúng kỳ hạn để tránh một số rủi ro về pháp lý.
Đôi khi, việc bỏ qua các vấn đề pháp lý tưởng chừng như không đáng kể không chỉ có thể ảnh hưởng đến một doanh nghiệp khởi nghiệp mà còn có thể khiến một cá nhân gặp những rắc rối về pháp lý một cách nghiêm trọng. Khi đề cập đến tất cả các cơ sở pháp lý, tốt nhất bạn nên để một người có đủ kiến thức và chuyên môn về luật pháp làm cố vấn pháp lý cho doanh nghiệp. Lựa chọn cố vấn pháp lý và mức độ tham gia của họ là việc rất quan trọng đối với bất kỳ các doanh nghiệp khởi nghiệp nào. Việc thuê một chuyên gia để đảm bảo bạn đang hạn chế rủi ro đồng thời giúp đảm bảo doanh nghiệp của bạn đi đúng hướng là điều bắt buộc để đảm bảo sự thành công.
Bên cạnh đó, hãy tự tìm hiểu và làm quen với một số các vấn đề pháp lý có thể gặp phải trong quá trình thành lập doanh nghiệp, để có thể giúp bạn chuẩn bị trước những giải pháp bảo vệ bản thân cũng như doanh nghiệp khỏi những rủi ro pháp lý trong tương lai.
